Chiến tranh thương mại là gì? Làm thế nào một cuộc chiến về thuế quan lại có thể kéo tụt cả một quốc gia vào suy thoái? Liệu có ai là bên chiến thắng trong những cuộc xung đột kinh tế không tiếng súng này? Trong bài viết dưới đây, TechProfit sẽ phân tích từ góc nhìn lịch sử đến đại chính sách, để hiểu rõ cách chiến tranh thương mại đã “viết lại” nền kinh tế thế giới như thế nào.

Đạo luật Thuế quan Smoot–Hawley (1930): Sự mở màn cho khủng hoảng

Bối cảnh

Trong bối cảnh đại khủng hoảng, Mỹ ban hành Đạo luật Smoot-Hawley để bảo vệ nền sản xuất trong nước.

Diễn biến và hậu quả

  • Hơn 20.000 mặt hàng nhập khẩu bị áp thuế cao.
  • Canada, Anh, Pháp đáp trả, dẫn đến chiến tranh thuế quan toàn cầu.
  • Thương mại quốc tế giảm 65% (1929–1934).
  • Kinh tế toàn cầu lao đao, đại suy thoái trở nên tồi tệ hơn.

Chiến tranh thương mại Mỹ – Nhật (1980–1990): Khi đồng Yên trở mặn.

Bối cảnh

  • Nhật Bản vươn lên với công nghiệp ô tô – điện tử.
  • Mỹ lo ngại mất lợi thế cạnh tranh.

Diễn biến và hậu quả

  • Mỹ áp đặt các biện pháp bảo hộ, buộc Nhật phải ký Thỏa thuận Plaza (1985).
  • Đồng Yên tăng giá, xuất khẩu Nhật giảm.
  • Bong bóng tài sản vỡ và "thập kỷ mất mát" bắt đầu.

Cuộc chiến Chuối Mỹ-EU (1993–2009): 16 năm căng thẳng vì... hoa quả

Bối cảnh EU ưu đãi chuối các nước cựu thuộc địa, chặn chuối Nam Mỹ.

Diễn biến và hậu quả

  • Mỹ khiếu nại lên WTO, áp đặt thuế đối với rượu vang, phô mai...
  • EU chấp nhận mở cửa dần, khép lại một trong những cứ tranh chấp dai dẳng nhất.

Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung (2018 – nay): Không chỉ là thuế quan

Bối cảnh: Mỹ cáo buộc Trung Quốc ép chuyển giao công nghệ, trợ cấp bất công.

Diễn biến và hậu quả

  • Thuế cao với hơn 360 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.
  • GDP toàn cầu giảm ~0,5%/năm (IMF).
  • Chuỗi cung ứng xáo trộn, đầu tư sụt giảm, các nước bị chia phe.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung năm 2025: Leo thang nghiêm trọng, rủi ro toàn cầu

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung năm 2025 đang leo thang nghiêm trọng, với các mức thuế quan cao chưa từng có, đe dọa tăng trưởng kinh tế toàn cầu và làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Dưới đây là phân tích chi tiết của TechProfit về các tác động kinh tế, kèm theo số liệu cụ thể từ các tổ chức quốc tế uy tín.

Tác động đến thương mại toàn cầu

  • WTO hạ dự báo tăng trưởng thương mại hàng hóa toàn cầu 2025 từ +2,7% xuống -0,2%.
  • Nếu thuế cao hơn được áp dụng, thương mại toàn cầu có thể giảm 1,5%, GDP toàn cầu còn 1,7%.
  • Thương mại Mỹ - Trung có thể giảm 80–91%, đặc biệt ở các mặt hàng công nghệ.

Tác động đến GDP toàn cầu

  • WTO cảnh báo chia tách kinh tế Mỹ-Trung có thể khiến GDP toàn cầu giảm 7% dài hạn.
  • IMF và WB lo ngại về giảm niềm tin đầu tư, ảnh hưởng mạnh đến các nền kinh tế đang phát triển.

Tác động đến kinh tế Trung Quốc

  • Mỹ áp thuế tới 145%, Trung Quốc đáp trả bằng thuế 125%.
  • GDP Trung Quốc giảm 1,2%, dự báo cả năm 2025 đạt 4,5% nhờ kích cầu nội địa.
  • Xuất khẩu trong GDP Trung Quốc giảm còn 19,2% quý I/2025.

Tác động đến kinh tế Mỹ

  • Thâm hụt thương mại Mỹ - Trung năm 2024: 295 tỷ USD (1% GDP).
  • Giá cả tăng do thuế, người tiêu dùng và ngành ô tô, nông nghiệp, điện tử chịu thiệt.

Tác động đến các nền kinh tế khác

  • Một số nước được hưởng lợi ngắn hạn từ chuyển hướng thương mại.
  • Tuy nhiên, rủi ro tăng do sự bất định chính sách và giảm dòng vốn đầu tư.
  • Bắc Mỹ: xuất khẩu giảm 12,6%, nhập khẩu giảm 9,6% trong 2025.

Tác động đến thị trường tài chính

  • S&P 500 giảm mạnh, vốn hóa thị trường mất hàng nghìn tỷ USD.
  • Nhà đầu tư chuyển sang tài sản an toàn như vàng, trái phiếu chính phủ.

Hậu quả chung của chiến tranh thương mại

Giảm tăng trưởng kinh tế: Thương mại tự do là động lực tăng trưởng, chiến tranh làm kinh tế mất hướng.

Gián đoạn chuỗi cung ứng: Doanh nghiệp chịu chi phí cao hơn, tái cấu trúc sản xuất.

Tăng lạm phát: Thuế cao đẩy giá lên, người dân gánh chi phí.

Căng thẳng địa chính trị: Đánh thuế dẫn tới chia rẽ ngoại giao, nguy cơ đối đầu.

Suy yếu WTO: Tổ chức quốc tế bị bế tắc, không đủ đẩy lùi tranh chấp.

Kết luận

Chiến tranh thương mại là trận chiến không ai chiến thắng. Các sự kiện lịch sử cho thấy sự bảo hộ thương mại thường phản tác dụng lên chính nước áp dụng. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chạy đua với chuyển đổi xanh, đối thoại và hợp tác là con đường duy nhất để duy trì sự thịnh vượng. Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung năm 2025 là lời cảnh tỉnh về sự mong manh của toàn cầu hóa và vai trò thiết yếu của chính sách thương mại linh hoạt.

=> Bắt đầu hành trình đầu tư cùng TechProfit để được HỖ TRỢ GIAO DỊCH TRỰC TIẾP TRONG PHIÊN và sử dụng miễn phí trọn bộ công cụ hỗ trợ đầu tư TechProfit.vn: https://techprofit.vn/mo-tai-khoan-chung-khoan