Cổ tức là gì? Tổng hợp kiến thức cần biết về cổ tức

Cổ tức là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực tài chính và đầu tư. Việc hiểu rõ về các nguyên tắc và quy trình liên quan đến việc nhận và tính toán cổ tức sẽ giúp bạn có quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cổ tức, từ ý nghĩa và giá trị của nó, cách tính cổ tức, tỷ suất cổ tức và nhiều khía cạnh khác liên quan đến cổ tức.

Cổ tức là gì? Phân loại cổ tức

Cổ tức là một phần lợi nhuận mà một công ty trả cho cổ đông dựa trên số lượng cổ phần mà họ sở hữu. Đây là một phần quan trọng của việc đầu tư vào cổ phiếu và có thể tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho nhà đầu tư. Cổ tức còn phản ánh sức khỏe tài chính, hiệu suất của công ty và tối ưu hóa lợi ích từ việc sở hữu cổ phiếu.

Phân loại cổ tức

Cổ tức là một phần lợi nhuận mà công ty trả cho cổ đông dựa trên số lượng cổ phiếu mà họ nắm giữ. Cổ tức có thể được trả bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu. Phân loại cổ tức chủ yếu dựa trên hình thức trả cổ tức:

• Cổ tức bằng tiền mặt: Cổ đông nhận được số tiền tương ứng với số lượng cổ phiếu mà họ nắm giữ. Cổ tức bằng tiền mặt thường được tính theo đơn vị tiền tệ trên mỗi cổ phiếu (VND/cp, USD/cp…). Ví dụ: công ty A chia cổ tức bằng tiền mặt 2.000 VND/cp, nghĩa là mỗi cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu của công ty A sẽ nhận được 2.000 VND tiền mặt.
• Cổ tức bằng cổ phiếu: Cổ đông nhận được thêm cổ phiếu mới hoặc cổ phiếu có sẵn của công ty. Cổ tức bằng cổ phiếu thường được tính theo tỷ lệ phần trăm trên mỗi cổ phiếu (%, cp/cp…). Ví dụ: công ty B chia cổ tức bằng cổ phiếu 10%, nghĩa là mỗi cổ đông sở hữu 10 cổ phiếu của công ty B sẽ nhận được thêm 1 cổ phiếu của công ty B.
• Ngoài ra, còn có một số hình thức cổ tức khác, như cổ tức bằng quyền mua cổ phiếu, cổ tức bằng tài sản, cổ tức bằng trái phiếu… nhưng không phổ biến như hai hình thức trên.

Ý nghĩa và giá trị của cổ tức

Cổ tức có ý nghĩa và giá trị quan trọng đối với cả công ty và cổ đông:

• Đối với công ty: Trả cổ tức là một cách để chia sẻ lợi nhuận với cổ đông và tạo lòng tin cho nhà đầu tư. Thể hiện sự tôn trọng và tri ân đến các cổ đông đã đầu tư vào công ty, đồng thời là cách để thu hút và giữ chân các cổ đông lâu dài. Điều này giúp tăng giá trị công ty và thu hút nhà đầu tư mới.
• Đối với cổ đông: Cổ tức là một nguồn thu nhập thụ động từ việc đầu tư cổ phiếu. Nó cũng cho phép cổ đông tham gia vào việc chia sẻ lợi nhuận của công ty. Đồng thời là cơ hội để gia tăng sở hữu cổ phiếu của công ty.

Cổ tức cũng có ảnh hưởng đến giá trị của cổ phiếu trên thị trường. Theo lý thuyết, khi công ty chia cổ tức, giá trị của cổ phiếu sẽ giảm đi một lượng tương ứng với giá trị của cổ tức. Tuy nhiên, trên thực tế, giá cổ phiếu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, như kỳ vọng của nhà đầu tư, tình hình kinh doanh của công ty, tình hình thị trường… Nên có thể có những trường hợp giá cổ phiếu không giảm hoặc thậm chí tăng sau khi chia cổ tức.

Làm thế nào để nhận cổ tức

Để nhận cổ tức, cổ đông phải thực hiện các bước sau:

• Mua cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức.
• Giữ cổ phiếu đến ngày chốt quyền nhận cổ tức.
• Đăng ký tài khoản ngân hàng hoặc tài khoản chứng khoán để nhận cổ tức bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu.
• Theo dõi thông báo của công ty về thời gian và cách thức thanh toán cổ tức.
• Nhận cổ tức theo hình thức đã đăng ký.

=> Ưu đãi 15 ngày trải nghiệm miễn phí toàn bộ tính năng khi Đăng ký Bộ Công Cụ Hỗ Trợ Đầu Tư của TechProfit: https://techprofit.vn/signup?utm_source=web08

Những ngày quan trọng gắn với cổ tức

Trong quá trình nhận cổ tức, có một số ngày quan trọng mà bạn cần biết:

Ngày giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức

Ngày giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức (GDKHQ) là ngày đầu tiên mà những người mua cổ phiếu không được hưởng quyền nhận cổ tức. Nghĩa là, nếu bạn mua cổ phiếu vào ngày GDKHQ hoặc sau đó, bạn sẽ không được nhận cổ tức của công ty. Ngày GDKHQ thường là một ngày làm việc trước ngày chốt quyền nhận cổ tức.

• Ví dụ: công ty C chia cổ tức bằng tiền mặt 1.000 VND/cp, ngày chốt quyền nhận cổ tức là 15/3/2024, ngày GD khg HQ là 12/3/2024. Nếu bạn mua cổ phiếu C vào ngày 11/3/2024 hoặc trước đó, bạn sẽ được nhận cổ tức 1.000 VND/cp. Nếu bạn mua cổ phiếu C vào ngày 12/3/2024 hoặc sau đó, bạn sẽ không được nhận cổ tức.

Ngày chốt quyền nhận cổ tức

Ngày chốt quyền nhận cổ tức (CQ) là ngày mà công ty xác định danh sách các cổ đông có quyền nhận cổ tức. Nghĩa là, nếu bạn là cổ đông của công ty vào ngày CQ, bạn sẽ được nhận cổ tức của công ty. Ngày CQ thường là một ngày làm việc sau ngày GDKHQ.

• Ví dụ: công ty D chia cổ tức bằng cổ phiếu 20%, ngày chốt quyền nhận cổ tức là 20/3/2024, ngày GDKHQ là 19/3/2024. Nếu bạn là cổ đông của công ty D vào ngày 20/3/2024, bạn sẽ được nhận cổ tức bằng cổ phiếu của công ty D. Nếu bạn mua cổ phiếu D vào ngày 19/3/2024 hoặc trước đó, bạn sẽ không được hưởng quyền nhận cổ tức bằng cổ phiếu của công ty D.

Cách tính cổ tức

Tỷ lệ chi trả cổ tức

Tỷ lệ chi trả cổ tức (payout ratio) là tỷ lệ phần trăm giữa cổ tức mà công ty trả cho cổ đông và lợi nhuận sau thuế của công ty. Tỷ lệ chi trả cổ tức thể hiện mức độ hào phóng của công ty đối với cổ đông, cũng như khả năng tái đầu tư của công ty. Tỷ lệ chi trả cổ tức có thể được tính theo công thức sau:

• Tỷ lệ chi trả cổ tức = (Cổ tức trên mỗi cổ phiếu × 100%)/Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu

Ví dụ: công ty E có lợi nhuận sau thuế trên mỗi cổ phiếu là 5.000 VND/cp, chia cổ tức bằng tiền mặt 2.000 VND/cp. Tỷ lệ chi trả cổ tức của công ty E là:

• Tỷ lệ chi trả cổ tức=(2.000×100%)/5.000=40%

Nghĩa là, công ty E trả 40% lợi nhuận sau thuế cho cổ đông dưới dạng cổ tức, và giữ lại 60% để tái đầu tư.

Các hình thức chia cổ tức phổ biến hiện nay:

Như đã nói ở phần trên, có hai hình thức chia cổ tức phổ biến hiện nay là cổ tức bằng tiền mặt và cổ tức bằng cổ phiếu. Mỗi hình thức có cách tính và ưu nhược điểm riêng.

Cách tính cổ tức bằng tiền mặt

Cổ tức bằng tiền mặt thường được tính theo đơn vị tiền tệ trên mỗi cổ phiếu (VND/cp, USD/cp…). Cách tính cổ tức bằng tiền mặt rất đơn giản, chỉ cần nhân số cổ phiếu mà bạn sở hữu với cổ tức trên mỗi cổ phiếu là ra số tiền mà bạn sẽ nhận được.

Ví dụ: công ty F chia cổ tức bằng tiền mặt 3.000 VND/cp, bạn sở hữu 1.000 cổ phiếu của công ty F. Số tiền cổ tức mà bạn sẽ nhận được là:

• Số tiền cổ tức = Số cổ phiếu × Cổ tức trên mỗi cổ phiếu = 1.000×3.000 = 3.000.000 VND

Ưu điểm của cổ tức bằng tiền mặt là:

• Tạo nguồn thu nhập thụ động và ổn định cho cổ đông.
• Thể hiện sự tôn trọng và tri ân của công ty đối với cổ đông.
• Tăng niềm tin và hấp dẫn của cổ đông đối với công ty.

Nhược điểm của cổ tức bằng tiền mặt là:

• Giảm nguồn vốn của công ty, ảnh hưởng đến khả năng tái đầu tư và phát triển của công ty.
• Có thể gây ra áp lực tăng trưởng lợi nhuận cho công ty để duy trì mức cổ tức cao.
• Có thể gây ra hiệu ứng tâm lý tiêu cực cho cổ đông khi công ty giảm hoặc không chia cổ tức.

Cách tính cổ tức trên mỗi cổ phiếu

Cổ tức bằng cổ phiếu thường được tính theo tỷ lệ phần trăm trên mỗi cổ phiếu (%, cp/cp…). Cách tính cổ tức bằng cổ phiếu cũng khá đơn giản, chỉ cần nhân số cổ phiếu mà bạn sở hữu với tỷ lệ chia cổ tức là ra số cổ phiếu mà bạn sẽ nhận được.

Ví dụ: công ty G chia cổ tức bằng cổ phiếu 15%, bạn sở hữu 1.000 cổ phiếu của công ty G. Số cổ phiếu cổ tức mà bạn sẽ nhận được là:

• Số cổ phiếu cổ tức = Số cổ phiếu × Tỷ lệ chia cổ tức = 1.000×15% = 150 CP

Ưu điểm của cổ tức bằng cổ phiếu là:

• Không làm giảm nguồn vốn của công ty, giúp công ty có thể tái đầu tư và phát triển.
• Giúp cổ đông gia tăng sở hữu cổ phiếu của công ty, tăng cơ hội hưởng lợi từ tăng trưởng của công ty.
• Giảm giá trị trên mỗi cổ phiếu, giúp cổ phiếu dễ giao dịch hơn trên thị trường.

Nhược điểm của cổ tức bằng cổ phiếu là:

• Không tạo nguồn thu nhập tiền mặt cho cổ đông, cổ đông phải bán cổ phiếu để thu hồi vốn.
• Làm loãng cổ phần của cổ đông, giảm tỷ lệ sở hữu của cổ đông trong công ty.
• Có thể gây ra hiệu ứng tâm lý tiêu cực cho cổ đông khi công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu quá nhiều hoặc quá thường xuyên.

Tỷ suất cổ tức là gì? Cách tính tỷ suất cổ tức

Tỷ suất cổ tức (dividend yield) là tỷ lệ phần trăm giữa cổ tức trên mỗi cổ phiếu và giá cổ phiếu trên thị trường. Tỷ suất cổ tức thể hiện mức độ sinh lời của cổ phiếu dưới dạng cổ tức so với giá cổ phiếu. Tỷ suất cổ tức có thể được tính theo công thức sau:

• Tỷ suất cổ tức = (Cổ tức trên mỗi cổ phiếu × 100%)/Giá cổ phiếu trên thị trường

Ví dụ: công ty H có cổ tức trên mỗi cổ phiếu là 4.000 VND/cp, giá cổ phiếu trên thị trường là 40.000 VND/cp. Tỷ suất cổ tức của công ty H là:

• Tỷ suất cổ tức = (4.000×100%)/40.000=10%

Nghĩa là, nếu bạn mua cổ phiếu H với giá 40.000 VND/cp và nhận cổ tức 4.000 VND/cp, bạn sẽ có tỷ suất sinh lời từ cổ tức là 10%.

Tỷ suất cổ tức có ý nghĩa quan trọng đối với nhà đầu tư, vì nó giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả đầu tư của cổ phiếu, so sánh giữa các cổ phiếu khác nhau, và xác định mức giá hợp lý để mua bán cổ phiếu.

Chính sách cổ tức là gì?

Chính sách cổ tức là quyết định của ban lãnh đạo công ty về việc chia cổ tức cho cổ đông. Chính sách cổ tức bao gồm các yếu tố như:

• Mức độ ổn định của cổ tức: là cổ tức có được duy trì ở một mức nhất định hay không, hay có biến động theo lợi nhuận của công ty.
• Mức độ linh hoạt của cổ tức: là cổ tức có được điều chỉnh theo nhu cầu vốn của công ty hay không, hay cố định ở một mức nhất định.
• Mức độ phù hợp của cổ tức: là cổ tức có phản ánh đúng khả năng chi trả của công ty hay không, hay quá cao hoặc quá thấp so với lợi nhuận của công ty.

Chính sách cổ tức có ảnh hưởng đến giá trị của công ty và cổ phiếu, vì nó thể hiện sự phân bổ vốn giữa cổ đông và công ty, cũng như sự kỳ vọng và niềm tin của nhà đầu tư đối với công ty.

Các nhà đầu tư nhận cổ tức như thế nào?

Để nhận được cổ tức, các nhà đầu tư cần theo dõi thông tin về công ty mà họ đầu tư. Họ nên xem xét các thông báo về ngày chốt quyền nhận và các hình thức trả cổ tức. Sau khi đảm bảo rằng họ đã mua cổ phiếu trong khoảng thời gian được quy định, họ có thể nhận được cổ tức theo hình thức đã được công bố.

Các nhà đầu tư sẽ nhận được thông tin về ngày chốt quyền nhận cổ tức thông qua thông báo từ công ty hoặc qua các công cụ tài chính trực tuyến. Sau khi đã sở hữu cổ phiếu vào ngày chốt quyền, công ty sẽ chuyển khoản hoặc gửi thông báo chi trả cho bạn.

Cổ tức là một khái niệm quan trọng trong thị trường chứng khoán, vì nó liên quan đến lợi ích của cổ đông và giá trị của công ty. Cổ đông cần hiểu rõ về cổ tức là gì, cách tính cổ tức, cách nhận cổ tức và những ngày quan trọng liên quan đến cổ tức để có thể đầu tư hiệu quả và an toàn. Trên đây là kiến thức căn bản về cổ tức và những điều bạn cần biết để hiểu rõ hơn về nó. Việc hiểu về cổ tức giúp bạn làm quen với các thuật ngữ và quy trình liên quan đến việc đầu tư vào các công ty niêm yết. Đừng quên theo dõi thông tin và chính sách của công ty để không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nhận cổ tức nào! Nếu bạn có thắc mắc hay góp ý gì, xin vui lòng để lại bình luận bên dưới. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này.